BEËDIGDE TOLKEN EN VERTALERS LEGGEN WERK VOOR OVERHEID NEER
Ministerie van Justitie tornt aan de mensenrechten
Vanaf 19 tot en met 26 oktober weigeren beëdigde tolken en vertalers uit het hele land die op het hoogste niveau ingeschreven staan in het Register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv) alle opdrachten in het overheidsdomein. Hieronder vallen onder meer het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Rechtsbijstand, IND, politie, Kmar en alle andere opsporingsdiensten. Op 26 oktober wordt er in de Tweede Kamer gestemd over de motie die Michiel van Nispen (SP) heeft ingediend. Het doel van de actie is de overheid duidelijk te maken wat de gevolgen zijn, als er geen of niet voldoende kwaliteit tolken en vertalers beschikbaar zijn en de Kamerleden ertoe bewegen deze motie te steunen.
Motie
De Orde van Registertolken en -vertalers (met ruim 500 leden) wil met de actie de publieke opinie en de Tweede Kamer aanzetten tot nadenken, en de Kamerleden ertoe bewegen de onderstaande motie van Van Nispen op 26 oktober te steunen. Zie daarvoor https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2021Z17973&did=2021D38605
De motie is noodzakelijk omdat het beroep van beëdigd tolk en vertaler steeds meer aan kwaliteit inboet. Het vak wordt uitgehold en zijn beoefenaren worden achtergesteld.
Hoezo achtergesteld?
Door tarieven die sinds 1981 en 1963 niet zijn geïndexeerd voor het gespecialiseerde werk van respectievelijk registertolken en -vertalers. In het nieuwe Besluit Tarieven in Strafzaken (Btis) van 24 juni 2020 wordt het minimumuurtarief voor beëdigde tolken vastgesteld op EUR 43,89 per uur en EUR 0,079 per woord voor vertalers (een achteruitgang ten opzichte van 1963). Deze minimumtarieven worden door intermediairs direct als
maximumtarieven gehanteerd.
Hoezo uitgehold?
Doordat er aan de kwaliteit wordt getornd. Tot 1 juli 2020 was het register Rbtv uitsluitend voor tolken met minimaal niveau C1. Maar sinds die datum is het Register opengesteld voor personen met een taalbeheersing op het lagere B2-niveau en mogen overheden daarmee mensen inzetten die geen tolk- of vertaalopleiding hebben afgerond. Deze personen mogen wettelijk gezien alleen worden ingezet wanneer er geen C1-tolk beschikbaar is. De wet wordt echter omwille van geldelijk gewin op grote schaal geschonden, waardoor C1-tolken zonder werk thuis komen te zitten, terwijl ze wel beschikbaar zijn.
Aanbestedingen: vier jaar lang carte blanche voor intermediairs
Het ministerie van Justitie en Veiligheid staat onder andere toe dat gedurende de komende vier jaar bij 30% van de door de Raad voor de Rechtsbijstand aangevraagde tolkdiensten door de bemiddelingsbureaus tolken van een lager niveau worden ingezet. Dat zijn B2-tolken, of zelfs tolken die op een zogenoemde noodlijst staan. Deze mensen zijn niet beëdigd, niet gediplomeerd en hun kwaliteitsniveau is geheel oncontroleerbaar. Na vier jaar, wanneer de gunningsperiode al aan zijn einde zit, zou nog maximaal 5% van de ingezette tolken van een lager niveau mogen zijn. De Orde van Registertolken en -vertalers vindt dit onacceptabel. Dit zal verregaande consequenties hebben voor de rechtsstaat.
Orde van Registertolken en -vertalers wil transparantie
In het Besluit van 24 juni 2020 tot wijziging van het Besluit tarieven in strafzaken 2003 wordt in de nota van toelichting gesteld: “In dezelfde brief heeft de minister laten weten dat hij de beroepsgroep heeft voorgesteld om ideeën aan te dragen om de monitoring gezamenlijk vorm te geven. Het vormgeven van een krachtige monitoring is een belangrijk onderdeel van de nieuwe systematiek om gewenste kwaliteit op een hoog niveau te brengen en te houden en de positie van de tolk/vertaler te verzekeren”. De Orde van Registertolken en -vertalers heeft tevergeefs geprobeerd inzicht te krijgen in de monitoring. De Orde vindt het merkwaardig dat het de intermediairs, bedrijven met winstoogmerk, degenen zijn die de gegevens mogen aanleveren voor de monitoring en niet een onafhankelijke instantie. Waarom laat de minister de slager zijn eigen vlees keuren?
Cruciale rol
De rol van de tolk en de vertaler is cruciaal voor onder meer de rechtspraak, de IND en de politie. Zonder de inzet van tolken kunnen rechtszaken met anderstalige verdachten geen doorgang vinden, kan de politie een anderstalige getuige, slachtoffer of verdachte niet horen, worden tapgesprekken, dagvaardingen en internationale rechtshulpverzoeken niet vertaald en kan de IND het relaas van een vluchteling niet vastleggen. Al deze processen kunnen echter een verkeerde afloop hebben wanneer niet de juiste, vakbekwame tolk wordt ingezet. Uit ervaring is gebleken dat misverstanden tot verstrekkende consequenties kunnen leiden. Zoals strafpleiter Robert Malewicz tijdens het protest afgelopen vrijdag bij de Rechtbank Amsterdam zei: ‘Als advocaat zijn wij monddood op het moment dat wij geen goede tolken aan onze zijde hebben’ en ‘Tolken zijn onderdeel van de keten en wij zijn met zijn allen zo sterk als de zwakste schakel’.
De ORT&V roept de politiek en met name alle Tweede Kamerleden op om de komende week, voorafgaande aan de stemming over de motie bij zichzelf te rade te gaan over deze twee vragen:
1. Is een tarief dat uit 1963/1981 stamt in redelijkheid nog wel passend anno 2021? en
2. Wat is een goed functionerende rechtsstaat ons waard?
[einde persbericht]